Chłopki. Opowieść o naszych babkach - audiobook (mp3) Joanna Kuciel-Frydryszak

Mam poważne trudności ze zrozumieniem moich rodziców, wszechwładzy Ojca i na wszystko się zgadzającej wiernopoddańczej mu Matki. Siłą rzeczy obserwowałem ich od zawsze. Odkąd zrozumiałem jak powinien wyglądać związek dwojga kochających się ludzi, to wiem, że ich wspólne życie nie przypominało małżeństwa, a raczej relacje pana ze służbą. Ten toksyczny dla kobiety układ przerwało dopiero jej odejście w zaświaty. Od ponad dwudziestu lat już nie ma służącej. Matka odeszła, ale Ojciec wciąż ma te same odruchy, gesty, zachowania. W domu potrzebna jest kobieta, to jego słowa, nie ukochana, nie towarzyszka w życiu, nie żona, a po prostu kobieta. Po co? Trzeba przecież sprzątać, gotować, prasować, świadczyć usługi seksualne, wszystko za darmo, przecież to moja kobieta. Nie wierzę też w Ojca łzy na pogrzebie, to nie były łzy miłości, przerażenia z powodu rozłąki z ukochaną osobą, to były łzy pod tytułem co ja teraz zrobię?, kto mi posprząta, ugotuje, wyprasuje, no kto?
„Chłopki” wyjaśniły mi w zasadzie wszystko, czego dotychczas nie potrafiłem pojąć. Zrozumiałem dlaczego Ojciec jest taki, wciąż tego nie akceptuję, ale rozumiem. Wyrósł w świecie, gdzie wszyscy wokół byli tacy. Nasiąkł tym od dzieciństwa, taki przykład dali mu jego rodzice i dziadkowie.
Patriarchat to największe zło jakie mogło tylko zaistnieć wśród ludzi i niestety zaistniało, to idea, która z gruntu zakłada, że kobieta to zło, wcielenie diabła, istota gorsza. Patriarchatowi przez myśl nie przechodzi, że kobieta jest człowiekiem, ona jest drugorzędna, nic nie znacząca, dlatego potrzeba ją ujarzmić i przyjąć do swojego przybytku wraz z innym inwentarzem. To jest po prostu ohydne i niestety nawet dzisiaj pomimo zmian wcale nie jest w odwrocie, a przecież powinno być przeżytkiem minionego już dawno czasu.
Pani Joanna świetnie zgłębiła ten temat, dobrze go opisała i do tego bardzo ciekawie, dobrze się to czyta, chociaż to czego dotyczy treść wcale do dobrego nie przynależy, niemniej jednak pozwala zrozumieć o co chodzi, skąd się wzięło chociażby to, że mamy taki episkopat jaki mamy.
Warto i trzeba „Chłopki” przeczytać.

Zupełnie nie rozumiem zachwytów nad tą książką. O ile dla osób urodzonych w latach 2000+ mogą to być rzeczy nieznane, może szokujące, albo niepojęte, to ludzie urodzeni do połowy lat 80-tych poprzedniego wieku widzieli takie sytuacja jak opisane w tym reportażu na własne oczy, albo o nich słyszeli. Dlatego dziwią mnie tym bardziej zachwyty ze strony osób 60-70+, a entuzjastycznych opinii w tej właśnie grupie wiekowej nie brakuje.
Dziwi mnie też wstrząsający, a zarazem pełen zdziwienia ton tej książki. Autorka często tak opisuje zdarzenia jakby nie umiała sobie podobnych sytuacji wyobrazić. Podczas gdy naprawdę nie trzeba wielkiej wyobraźni, żeby wpaść na to, że skoro małe dziecko jest wysyłane z owcami czy krowami na pastwisko, to może dojść do jakiegoś nieszczęścia, że jeśli kobieta jest biedna, to ciężko haruje w gospodarstwie, przy tym nie dojada, jest zaniedbana, że ponieważ była potrzebna do pracy w domu nie skończyła żadnej szkoły, nie umie pisać, ani czytać więc jest podatna na zabobony i manipulacje np. ze strony bogatych dziedziców czy właścicieli folwarków, a tym bardziej księży. Bieda, ciemnota i zacofanie to stan normalny na polskiej wsi do połowy XX wieku, a nie powód do wielkiego zadziwienia. To, że Polska dzieli się na Polskę A i Polskę B, też nie jest niczym odkrywczym zwłaszcza, że stan taki utrzymuje się do dzisiaj i jak widać nawet prawie 20 letnia obecność Polski w Unii Europejskiej nie pomogła, bo nie chodzi tylko o pieniądze i stworzenie warunków do rozwoju, ale przede wszystkim o zmianę mentalności i myślenia ludzi z biedniejszych obszarów naszego kraju. Niestety lansując wzorce płynące z takich programów jak "Rolnicy z Podlasia" czy "Chłopaki do wzięcia", jeszcze długo nie dokonamy tej największej zmiany.
Czytając omawianą książkę, a raczej słuchając jej, miałam nieodparte wrażenie, że to wszystko już było i ja to wszystko już czytałam w innych pozycjach, niekoniecznie literaturze naukowej czy reportażach. Nic mnie nie zaskoczyło, nic mnie szczególnie nie dziwiło, niewiele było tutaj dla mnie rzeczy wcześniej nieznanych. W 3/4 treść była dla mnie oczywista i odtwórcza
To co dodatkowo obniża, w mojej ocenie, wartość tego reportażu, to rozciąganie opowieści o pojedynczych kobietach do granic możliwości, a na pewno do granic rozsądku. Autorka kilka, a nawet kilkanaście razy wraca do tych samych historii, do tych samych wniosków, powtarza te same stwierdzenia. Powodując, że jako czytelnik czułam się jak idiotka, której trzeba to samo kilka razy powiedzieć, bo nie zrozumie. Gdyby usunąć wszystkie fragmenty, w których autorka przywołuje te same opowieści i powtarza raz napisane opinie z 500 stronicowej książki zostałaby nowelka wypełniona oczywistościami i frazesami, które chyba tylko autorkę zaskakują i wprawiają w zdumienie. Podobne zabiegi już Frydryszak stosowała w swojej poprzedniej Książce "Służące do wszystkiego". Dodatkowo tutaj dość często odwołuje się do tamtej książki, nie wprost, ale przytacza opowieści i fakty, które już wcześniej w "Służących...." czytałam, a że nie mam sklerozy, to poczułam się oszukana. A ja zdecydowanie nie lubię kiedy mnie ktoś oszukuje i traktuje, jak głupią.
Rozdział o tym jak rzekomo Polacy traktowali Żydów, tak mnie zirytował, że aż brak mi słów. Jestem przeciwna takiej generalizacji i wrzucaniu wszystkich do jednego wora. Zastanawiam się czy Autorce, w którymkolwiek momencie pisania tej części książki przeszło przez myśl, że swoimi poczynaniami zakłamuje prawdę historyczną i umniejsza a wręcz przekreśla dokonania milionów Polaków, którzy z narażeniem życia pomagali, sami będąc w trudnym położeniu, potrzebującym bez względu na narodowość? Pomyślałaś kobieto, że potomkowie takich osób ciągle żyją i mogą czytać twoją książkę? Z tego jak potraktowałaś temat, widać, że nie pomyślałaś. Niemyślący reporter może narobić więcej krzywdy niż wioskowy analfabeta, którego obecność na polskiej wsi w początkach poprzedniego wieku tak bardzo przeżywasz i której jeszcze bardziej nie potrafisz zrozumieć.
Reportażu wysłuchałam w audio w wykonaniu Marii Peszek, która często się myliła, połykała końcówki, albo zmieniała wyrazy, a przez to sens całych zdań. A poza tym jej tembr głosu i błędna modulacja nie pasowały do czytanej treści i zaburzały odbiór słuchowiska.
Gdyby była to jedyna książka o tej tematyce na polskim rynku wydawniczym mogłaby ewentualnie dodać jedną gwiazdkę za zbiorcze ujęcie tematu. Na szczęście tego typu publikacji w ostatnim czasie wyszło wiele wierzę, że dużo lepszych, i że czytelnicy zanim wyrobią sobie ostateczne zdanie na temat obrazu polskiej wsi, po nie sięgną. Ja na pewno.