Gdyby Nina wiedziała - ebook (epub, mobi) Dawid Grosman

Izraelski pisarz jest laureatem Międzynarodowej Nagrody Bookera za powieść Wchodzi koń do baru. Pamiętam jak dziś, a minęły prawie trzy lata, jak wielkie wrażenie na mnie zrobiła ta historia. Niosła ze sobą ogromny ładunek emocji, który bez pardonu uwalniała w kierunku czytelnika. Z tego powodu nie mogłam przejść obojętnie obok informacji, że na polskim rynku wydawniczym pojawi się nowa powieść autora zatytułowana Gdyby Nina wiedziała. Za ten tytuł autor otrzymał szwedzką nagrodę Berman Literature Prize.

W swojej powieści Grosman tworzy migotliwą mozaikę wspomnień, w której odziedziczone traumy, rodzinne zdrady i wielka miłość składają się w głęboko ludzki obraz życia kilku żydowskich pokoleń. /Z uzasadnienia werdyktu dotyczącego przyznania nagrody/

Kilka słów o fabule

Gdyby Nina wiedziała jest plątaniną losów trzech kobiet, które łączą więzy krwi. I to tak naprawdę jeden z niewielu elementów, który może je cementować.

Wera musiała dokonać wyboru. Życiowego wyboru, który rzucił traumatyczny cień na jej życie i życie córki Niny. Nina przejęła pałeczkę od matki i naznaczona jej wyborami w dorosłym życiu również zrezygnowała z bliskiej osoby i podążyła swoją drogą.

Porzucenie jest piętnem, które odciska się na duszach kobiet. Każda radzi sobie z nim na swój sposób, ale na pewno się z tym uczuciem nie godzi. Próba zrozumienia i oswojenia się z przeszłością będzie zadaniem, któremu kobiety będą chciały sprostać.

Kilka słów o wrażeniach

Dawid Grosman pięknie pisze. Jego styl uwodzi, prowadząc czytelnika krętymi wyboistymi ścieżkami ludzkiej duszy. Nie stawia na łatwy przekaz i oczywistość. Nad jego historią trzeba się zatrzymać i dobrze się jej przypatrzeć, bo wątków, które mogą nas poruszyć, jest wiele. W mojej ocenie jest to proza do smakowania, momentami wymagająca, ale zdecydowanie apetyczna. Polecam!

O ILE PROŚCIEJ BYŁOBY GDYBY NINA WIEDZIAŁA DAWID GROSSMAN
Okrywanie nowych kierunków literackich, poznawanie nowych autorów i smakowanie ich utworów, to fascynujące doświadczenie, choć nie zawsze bywa łatwe. Tym razem spędziłam czas z historią popełnioną przez izraelskiego pisarza, który zdobył kilka nagród nie tylko w swoim kraju, ale został nagrodzony również Bookerem. Opis wskazywał na historię głęboką i trudną, a ja zastanawiałam się, czy ta lektura do mnie przemówi.

Historia trzech pokoleń kobiet, których wzajemne relacje przez lata się wypaczały. Niezrozumienie i żal są osią relacji, która wpłynęła na kolejne lata życia. Babka Wera porzuciła swoją córkę, Nina nie potrafiła zostać przy swojej córce Gili. Czy po latach będą w stanie wybaczyć sobie przeszłość i zrozumieć wybory, które nimi kierowały?

Początkowo powieść zdaje się chaotyczna, autor nie ułatwia zadania, przeskakując między wydarzeniami z przeszłości, a współczesnością. Gili, najmłodsza kobieta w rodzinie, staje się narratorem tej historii. Od początku wszelką złość i frustracje kieruje na matkę, która porzuciła ją w niemowlęctwie wybierając życie nomady. Młoda kobieta swoją miłość i uwielbienie przelewa na babkę, którą uznaje za wzór. Bywa jednak tak, że życie potrafi zaskoczyć i ponownie daje szansę na poznanie trzech bohaterek. Wzajemna podróż do przeszłości pozwala odkryć nowe, nieznane motywy, poznać smak trudnych czasów wojny i wyborów, które dobre czy złe, nie zawsze łatwo ocenić.

Autor stworzył psychologiczną powieść, która zmusza do analizy życia bohaterek. Nie daje łatwych odpowiedzi, odkrywając życie każdej z kobiet powoli i fragmentarycznie. Podczas lektury zmienia się też nastawienie do poszczególnych postaci. Odkrywając ich przeszłość zaczyna się rozumieć pewne zachowania, które nimi kierują. Nikt tu nie jest jednoznaczny, każda z bohaterem ma dwa oblicza, żadna nie okazuje się krystaliczna.

Jednocześnie czym bardziej zagłębiamy się w historię Bałkanów, tym ciężej ocenić niektóre wybory, które deprymują przyszłe wydarzenia i relacje. Autor zdecydował się na osadzenie tej historii w różnych krajach, choć powieść zaczyna się w Izraelu, to wcześniejsze lata przenoszą czytelnika do tygla narodów, które przez wieki żyły obok siebie, a ich wzajemne relacje rzadko bywały poprawne. Wybory niektórych wpływały na losy wielu zwykłych obywateli.

Znaleźć tu można również wspomnienia z obozu resocjalizacyjnego na małej kamienistej wyspie - Golim Otoku. Brutalne historie, które doprowadziły do śmierci więźniów. Takie miejsca nie powinny być zapomniane, powinny przypominać o tragicznej historii, po raz kolejny być dla nas przestrogą.

Gdyby Nina wiedziała to wielowymiarowa powieść psychologiczna, która nie daje łatwych odpowiedzi i zmusza do szerszej perspektywy. Losy kobiet z jednej rodziny są nierozerwalnie związane z losem miejsca w którym przyszło im żyć - Izraela i Bałkanów. Niezwykle trudne wybory dają się odczuć jeszcze wiele lat po ich dokonaniu, zdają się okręgami na wodzie zataczającymi coraz większe kręgi na kolejne osoby. Nie jest to łatwy tytuł, a autor poprzez fragmentaryczność narracji, zmusza do głębokiego zaangażowania podczas lektury. Jednak warto po nią sięgnąć, przynosi bardzo wiele przemyśleń.

To nie była miłość od pierwszego wejrzenia. Nie zachłysnęłam się Grosmanem, nie zemdlałam z wrażenia po kilku stronach. Im bardziej jednak zagłębiałam się w lekturze, tym większe czułam porozumienie z tym popularnym i nagradzanym izraelskim pisarzem.

Trzy kobiety, trzy pokolenia, trzy historie połączone jedną traumą. To, co przeżyła Wera w obozie na Goli Otok, tzw. nagiej wyspie, ma ogromny wpływ na los jej córki Niny i wnuczki Gili. Gdy ta ostatnia postanowi zmierzyć się z rodzinną historią, zrozumie, że doświadczenia przodków, nawet jeśli próbujemy je zagłuszać, są z nami zawsze i wszędzie. Niczym cień.

W prozę Dawida Grosmana nie wchodzi się łatwo. Na początku lektury Gdyby Nina wiedziała miałam nieznośne poczucie chaosu narracyjnego i – mimo poruszającego tematu – emocjonalnego chłodu. Sama fabuła jednak i ciekawość, co będzie dalej, tak bardzo mnie nakręcały, że nawet nie wiem, kiedy przestało mi to przeszkadzać.

Grosman stworzył historię opartą na popularnym w ostatnich latach motywie traumy dziedziczonej i konsekwencjach, jakie się z nią wiążą. Skupiając się na opowieści Wery, bałkańskiej Żydówki, która pokochała serbskiego oficera i dla tej miłości poświęciła wszystko, dał dojść do głosu lękom jej córki i wnuczki – w tym przypadku uświadomionym, ale nie do końca zdefiniowanym. To, co wydarzyło się na spalonej słońcem wyspie Goli Otok, upośledziło emocjonalnie te trzy wrażliwe kobiety i zatruło im życie – Werę, choć próbowała na nowo poskładać rzeczywistość, prześladowały wyrzuty sumienia i wielka tęsknota za najdroższą osobą, Ninę i Gili dobijała niepewność, ale i strach przed poznaniem prawdy. Dla każdej z nich okazała się ona trudna do udźwignięcia, ale konieczna, by móc funkcjonować dalej.

Najnowsza powieść Grosmana to interesujące studium miłości macierzyńskiej – nie zawsze bezwarunkowej i skłonnej do poświęceń. W jej tle pomrukują głęboko zakorzeniona nienawiść, bunt i pretensje do świata. To opowieść pociągająca także ze względów historycznych, ukazuje bowiem skrawek powojennej Jugosławii, przypomina o reżimie Tity, za który największą cenę płacili zwykli obywatele. Migawki z „nagiej wyspy”, na której przez lata znajdowało się więzienie dla wrogów politycznych, palą duszę tak jak słońce nieosłoniętą niczym ziemię.

Gdyby Nina wiedziała to lektura specyficzna i z pewnością nie dla każdego. Trzeba się w nią porządnie wgryźć, ale jeśli już się Wam to uda, nie będziecie żałować.