Uwolniona. Jak wykształcenie odmieniło moje życie
ebook: mobi (kindle), epub (ipad)

Książka na pewno jest warta przeczytania i wszystkim ją gorąco polecam. Niestety ma też kilka wad, które powodują, że obniżyłam jej ocenę i nie będzie to moja ulubiona historia.
Gdyby to była fikcja literacka mogłabym ponarzekać na głównego bohatera, rozciągnięta i powtarzalną fabułę czy popełnianie wciąż tych samych błędów, opisywanie kilkakrotnie podobnych sytuacji. Niestety to nie fikcja, tylko prawdziwe życie Autorki więc mogę tylko się zgadzać lub nie z jej przekonaniami, podziwiać bądź negować jej wybory, decyzje i postępowanie.
Pierwsze co mnie irytowało to popełnianie przez Autorkę wciąż tych samych błędów. O ile na początku mogłam je wybaczyć, bo była dzieckiem, nie znała innego życia, ani innego świata i być może myślała, że tak trzeba, a takie rzeczy dzieją się w każdej rodzinie, o tyle kiedy zaczęła się uczyć, studiować i dostrzegać, że na świecie istnieją inni ludzie tego samego co Ona wyznania, ale odbierający świat całkowicie inaczej i mający zdrowy stosunek do wyznawanej religii - ona nadal wracała do patologicznego domu, pozwalała ojcu na psychiczne a bratu na fizyczne znęcanie się nad Nią. Najpierw przez trzy strony pisała jak zmiana środowiska, edukacja, poznanie innych ludzi pozwoliło jej uwierzyć w inny lepszy świat, żeby na kolejnych stronach dać zupełnie inne świadectwo: że ból i cierpienie jej się słusznie należało, bo to Ona jest w błędzie i to wszystko jej wina......Czasami się zastanawiałam czy to Autorka nie ma większych problemów psychicznych, niż cała reszta jej rodziny razem. Do tego jeszcze gloryfikowanie ojca i uwielbienie dla matki, niedostrzeganie celowo lub nieświadomie krzywdy jaką wyrządzali całej rodzinie i do końca myślenie o tym i wyrażanie nadziei, że uda się naprawić relacje rodzinne. Podczas czytania łapałam się na tym, że kiedy sytuacja była napięta lub konfliktowa przerzucałam kilka kartek do przodu żeby sprawdzić czy przypadkiem Tara nie wycofa się ze swojej drogi, nie wyprze swojego postępowania i nie zaprzeczy wszystkiemu co osiągnęła byle tylko przypodobać się rodzinie. Te obawy zostały ze mną także po lekturze, ponieważ zakończenie nie świadczy o definitywnym odcięciu się od rodziny i ich herezji. Mam wrażenie, że w chwili jakiegoś rodzinnego przełomu np. śmierci ojca czy matki Tara pod wpływem chwili jednym gestem czy słowem może zaprzepaścić swoje nowe życie. Uważam, że edukacja pokazała Jej, że "każdy jest kowalem swojego losu", ale niekoniecznie Ją do tego przekonała.
Tu dochodzimy do kolejnego zgrzytu. Moim zdaniem polski tytuł jest nieadekwatny do treści książki, tytuł angielski "Educated" jest o wiele trafniejszy. Tara została wyedukowana na prestiżowych uczelniach świata, ale nie uwolniła się od demonów swojej przeszłości, nie odcięła się radykalnie od swoich krzywdzicieli, wciąż tkwi w zawieszeniu i ma nadzieję na zmianę i zrozumienie jej wyborów przez osoby jej najbliższe. Sądzę, że uwolniona może będzie po przejściu profesjonalnej terapii psychiatryczno- psychologicznej. Edukacja otworzyła jej oczy, ale nie wypleniła głęboko zakorzenionych przekonań i nie dała wystarczającej siły do odcięcia się od zła i patologii.
Mam wrażenie, że edukacja mimo wszystko pełni tutaj rolę drugoplanową. Tak jakby Autorka do końca nie mogła się zdecydować czy opisywać swój edukacyjny sukces czy patologiczne zachowanie ojca i zaburzenia w rodzinie. Np. w pewnym momencie pisze, że ma problemy z algebrą i potrzebuje korepetytora. Korepetycji nie pobiera tylko zamyka się w pokoju i uczy jak szalona, po czym podchodzi do testu i pisze go na 100%. Trochę to brzmi niewiarygodnie, zwłaszcza w kontekście kilku stron wcześniej gdzie przekonuje nas, że nie potrafi pojąć tych zadań, nie rozumie, nie umie sobie ich logicznie wytłumaczyć... Takich momentów jest więcej: opisy stanu psychicznego i jego wpływu na pisanie doktoratu, a potem dwa zdania: "złożyłam i się obroniłam, a miesiąc później dostałam zaświadczenie, że mam tytuł doktora"; opisy kłótni i znęcania psychicznego, a potem jedno zdanie w stylu: "dostałam kolejne stypendium", "wyjechałam na Harvard", "wróciłam do Cambirdge". Dla mnie jako czytelnika miejscami brzmiało to niewiarygodnie, zwłaszcza w zestawieniu z wcześniejszymi problemami Autorki z nauką. Za mało zmagań z edukacją, dochodzenia do nowych przekonań czy poszerzania własnych horyzontów, pokonywania słabości.
I tu pojawia się kolejny, ostatni zarzut: myślałam, że książka poszerzy moje wiadomości o religii mormońskiej o ich tradycjach, zwyczajach, religijności, przekonaniach, a dostałam opisy skrajnego przypadku psychozy i zaburzeń dwubiegunowych, który wszystko przykrył i któremu wszystko zostało podporządkowane. Trochę mnie to rozczarowało, bo osoby ze skrajnymi i silnymi zaburzeniami psychicznym i zdarzają się w każdej religii, nie tylko u mormonów.
Mimo tych zastrzeżeń polecam przeczytać, bo lektura może dość głośno i wyraźnie wybrzmieć, zwłaszcza dlatego, że wszystko dzieje się współcześnie w najbardziej zróżnicowanym i demokratycznym społeczeństwie świata. Polecam.

Czego można się tu dowiedzieć?
Że życie według jednej książki to za mało.
Że niezależnie od wyznania radykalizm to nic dobrego..
Że choroba psychiczna rodzica niszczy całą rodzinę.
Że trzeba o siebie walczyć, jakkolwiek nierealny wydaje się cel.
A Tara Westover opowiada to przekonywająco i ciekawie.